1 مهر

روز 1 مهر 1403

امروز شنبه 1 مهر 1403 هجری خورشیدی است. روزی که در تقویم قمری با این روز خورشیدی برابر می شود، روز هفتم ربیع الاول است. در جهان مسیحی و بر اساس گاه نگاری عیسوی امروز 23 سپتامبر سال 2023 پس از میلاد حضرت مسیح (ع) می باشد. این ماه با نام مهر شناخته می شود و قاعدتا توقع می رود که با خبری مهرورزانه آغاز شود. اما اینطور نیست و امروز سالروز یورش مغولان به امپراتوری اسلامی از راه مرزهای مشترک شان با جهان اسلام آن روز یعنی خراسان بزرگ است. در آن دوره یعنی در قرن پنجم هجری خراسان و خوارزم بخشی از قلمرو خوارزمشاهیان به شمار می رفت. خوارزمشاهیان سلسله ای ترک تبار و سنی مذهب بودند. این سلسله در اصل از مملوکان ترک به شمار می آمدند.

مملوکان ترک سربازان برده ای بودند که خلفای عباسی از آنها برای تاسیس ارتش های خود بهره بردند. بعدها چند سردار از این مملوکان خود سلسله هایی پادشاهی در ایران و مصر و شام تاسیس نمودند. خوارزمشاهیان را نیز یکی از این ژنرال های مملوک به نام انوشتکین پایه گذاری کرد. از دیگر خاندان های مملوک پادشاهی می توان به سامانیان، سلاطین مملوک دهلی در فاصله سال های 1206 تا 1290 میلادی، مملوکان عراق و سلاطین بنی طولون مصر، سوریه و فلسطین اشاره نمود.

مناسبت ها و رخدادهای روز 1 مهر

روز 1 مهر 1403 خورشیدی در گاهشماری رسمی جمهوری اسلامی ایران رسما به هیچ مناسبتی اشاره نمی کند. با این حال در تاریخ امروز با یک رخداد بزرگ تاریخی همزمان شده است. در قرن پنجم هجری مغولان به خلافت اسلامی از طریق مرزهای ایران یا پادشاهی خوارزمشاهیان آن روز حمله کردند. به طور کلی مغولان سه یورش بزرگ به منطقه ای که امروزه ایران خوانده می شود و در آن دوره بخشی از پادشاهی خوارزمشاهی بود، کردند. این سه حمله در فاصله سال های 1219 تا 1256 رخ دادند. با این سه یورش پادشاهی خوارزمشاهیان، حکومت اسماعیلی مذهب الموت و حکومت های محلی اتابکان سلجوقی از بین رفتند.

 یکی از دلایل حمله چنگیز خان به قلمرو خوارزمشاهیان را خودبزرگ بینی بیمارگونه محمد خوارزمشاه می دانند. گر چه در برخی منابع دیگر این پادشاه نابغه ای نظامی و فرهنگ دوست معرفی شده است. به هر حال وی با کشتار فرستادگان چنگیز خان بهانه ای دست اول در اختیار این خان مغول گذاشت. جالب اینجاست که چنگیز خان فرستادگان خود را از میان تاجران مسلمان برگزیده بود. ظاهرا در نامه ای که با فرستادگان همراه کرده بود، محمد خوارزمشاه را فرزندم خطاب کرده بود که به تریج قبای این شاه خودپسند برمی خورد و دستور می دهد که برخلاف اصول دیپلماتیک و حتی اصول مروت فرستادگان سلاخی شوند. القصه با حماقت یک شخص خودشیفته، یک تمدن درخشان با یورش قبایل متحد مغول ویران شد.

1 مهر: درگذشت فروید

در 1 مهر 84 سال پیش یک نابغه چشم از جهان فرو بست. زیگموند فروید بنیانگذار دانش روانکاوی در 23 سپتامبر 1939 میلادی در انگلستان یک جهان را در بهت فرو برد. وی که با کشفیات خود تصویر انسان را زیر و رو کرده بود جهان را به هواداران سرسخت و دشمنان خونی خود تقسیم کرد. گر چه اعتبار بسیاری از یافته های وی امروزه محل تردید است اما در نبوغ وی هیچ تردیدی وجود ندارد. وی یک تنه یک دانش نوین را پایه گذاری نمود. تا پیش از به قدرت رسیدن نازی ها وی در وین می زیست. نازی ها به دلیل تبار یهودی فروید، این نابغه را در فهرست سیاه خود قرار دادند. در نهایت با دخالت یکی از شاگردان خود که در عین حال یکی از نوادگان برادر ناپلئون یعنی شاهزاده خانم ماری بناپارت به انگلستان مهاجرت کرد.