تقویم یزدگردی یکی از قدیمی‌ترین تقویم‌های ایران باستان است که به دوران ساسانیان بازمی‌گردد. این تقویم به نام یزدگرد سوم، آخرین شاه ساسانی، شناخته می‌شود و در تاریخ ایران اهمیت ویژه‌ای دارد. در این مقاله به بررسی تاریخچه، ساختار و ویژگی‌های تقویم یزدگردی می‌پردازیم و با مثال‌های واضح، این تقویم باستانی را به شما معرفی می‌کنیم.
برای مشاهده انواع تقویم رومیزی 1404 کلیک کنید.
تاریخچه تقویم یزدگردی
تقویم یزدگردی به دوران پادشاهی یزدگرد سوم بازمی‌گردد که در سال ۶۳۱ میلادی به تخت سلطنت نشست. این تقویم در دوره ساسانیان ایجاد شد و به عنوان یکی از تقویم‌های رسمی و رایج در ایران باستان مورد استفاده قرار گرفت. پس از حمله اعراب و سقوط ساسانیان، تقویم یزدگردی همچنان در بخش‌هایی از ایران استفاده می‌شد و برخی از جوامع زرتشتی نیز این تقویم را حفظ کردند.
ویژگی‌های تقویم یزدگردی
تقویم یزدگردی بر اساس سال خورشیدی تنظیم شده و شامل ۱۲ ماه است. این تقویم با توجه به حرکت زمین به دور خورشید، سال را به دوره‌های مختلف تقسیم می‌کند. ماه‌های این تقویم دارای نام‌های خاصی هستند که از زبان پهلوی گرفته شده‌اند.
تعداد روزها در سال یزدگردی
در تقویم یزدگردی، هر سال شامل ۳۶۵ روز است و هر چهار سال یک بار، یک روز به سال اضافه می‌شود تا با حرکت واقعی زمین به دور خورشید هماهنگ شود. این روز اضافه به عنوان روز کبیسه در نظر گرفته می‌شود و به نام «روز وهیشتوایش» شناخته می‌شود.
نام‌های ماه‌های یزدگردی
ماه‌های تقویم یزدگردی دارای نام‌های پهلوی هستند که هر کدام با یک مفهوم خاص در فرهنگ ایرانیان باستان مرتبط است. از جمله این ماه‌ها می‌توان به فروردین، اردیبهشت، خرداد، تیر، مرداد و شهریور اشاره کرد که همچنان در تقویم فعلی ایران نیز استفاده می‌شوند.
تفاوت تقویم یزدگردی با تقویم‌های دیگر
تقویم یزدگردی با تقویم‌های دیگری که در طول تاریخ استفاده شده‌اند، تفاوت‌های بسیاری دارد. این تقویم بر اساس خورشید تنظیم شده، در حالی که تقویم‌های قمری بر اساس حرکت ماه تنظیم می‌شوند. همچنین تقویم یزدگردی دارای نام‌های منحصر به فردی برای روزها و ماه‌ها است که آن را از سایر تقویم‌ها متمایز می‌کند.
تفاوت با تقویم میلادی
تقویم میلادی نیز بر اساس سال خورشیدی تنظیم شده است، اما تقویم یزدگردی از نام‌های ایرانی و پهلوی برای ماه‌ها استفاده می‌کند. همچنین، تقویم یزدگردی در محاسبه سال کبیسه، متفاوت از تقویم میلادی عمل می‌کند.
تفاوت با تقویم قمری
تقویم قمری بر اساس حرکت ماه به دور زمین تنظیم می‌شود و با تقویم یزدگردی که یک تقویم خورشیدی است، تفاوت بسیاری دارد. در تقویم قمری، ماه‌ها کوتاه‌تر هستند و تقویم قمری با فصول سال هماهنگ نیست، در حالی که تقویم یزدگردی بر اساس فصول و حرکت خورشید تنظیم شده است.
کاربردهای تقویم یزدگردی در دوران باستان
در دوران باستان، تقویم یزدگردی به عنوان یک ابزار مهم در تعیین زمان جشن‌ها، مراسم دینی و فعالیت‌های کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گرفت. این تقویم به مردم ایران باستان کمک می‌کرد تا زمان دقیق کاشت و برداشت محصولات خود را مشخص کنند و جشن‌های مذهبی خود را به درستی برگزار کنند.
نحوه محاسبه سال‌ها و ماه‌ها در تقویم یزدگردی
تقویم یزدگردی از ۱۲ ماه ۳۰ روزه تشکیل شده است و هر چهار سال یک بار، یک روز کبیسه به آن اضافه می‌شود تا با حرکت واقعی زمین به دور خورشید هماهنگ شود. در سررسید 1404 هم سال به صورت کبیسه طراحی شده است. این محاسبه دقیق باعث می‌شود که تقویم یزدگردی با فصول سال هماهنگ باشد و تغییرات طبیعی را به درستی نشان دهد.
تقویم یزدگردی یکی از تقویم‌های باستانی و ارزشمند ایران است که بر اساس حرکت خورشید طراحی شده و در طول تاریخ اهمیت ویژه‌ای داشته است. این تقویم با دقت و توجه به تغییرات فصلی و با نام‌های ایرانی طراحی شده و به عنوان یکی از نمادهای هویت فرهنگی ایران محسوب می‌شود. امیدواریم که این مقاله به شما در درک بهتر این تقویم و ویژگی‌های منحصر به فرد آن کمک کرده باشد.
